31.03.2025 13:20 0 Materiał Partnera Materiał partnera
Materiał Partnera
31 marca 2025 roku rusza nabór wniosków w nowej odsłonie programu Czyste Powietrze. Jak deklarują przedstawiciele Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej po gruntownej reformie, program ma być bardziej dostępny, przejrzysty i skuteczny. Zmieniły się progi dochodowe, zasady rozliczania, a także sposób przyznawania dotacji – tak, by realne wsparcie trafiało do tych, którzy najbardziej go potrzebują.
Po co ta reforma?
Jak podkreślają osoby odpowiedzialne za reformę zmiany były konieczne, aby osiągnąć trzy główne cele:
walkę z ubóstwem energetycznym,
wyeliminowanie „rachunków grozy”,
zwiększenie efektywności i uczciwości programu.
– Nowa odsłona programu Czyste Powietrze to efekt determinacji, ciężkiej pracy i szeroko zakrojonych konsultacji z ekspertami oraz przedstawicielami społeczeństwa. Była to długa droga, ale dzięki podjętym reformom zapewniamy, że program stanie się bardziej efektywny, uczciwy i dostępny dla tych, którzy najbardziej go potrzebują i dofinansowanie trafi tam, gdzie jest najbardziej potrzebne, a pieniądze publiczne będą wydawane mądrze i transparentnie – powiedziała Dorota Zawadzka – Stępniak – prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Program przeznaczony jest dla osób fizycznych, które:
są właścicielami lub współwłaścicielami domu jednorodzinnego albo lokalu z odrębną księgą wieczystą,
posiadają prawo własności od minimum 3 lat (z wyjątkiem dziedziczenia),
posiadają budynek oddany do użytkowania do 31.12.2020 r.
Ważne!
Dofinansowanie obejmuje także modernizację istniejących instalacji, wymianę źródeł ciepła (jeśli obecne nie spełniają standardów) i ocieplenie budynków.
W ramach programu dostępne są dwie główne formy wsparcia finansowego:
Dotacja przyznawana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW). Może być wypłacona jednorazowo lub w maksymalnie trzech transzach – po złożeniu wniosku o płatność i udokumentowaniu wykonanych prac.
Dotacja z prefinansowaniem skierowana do osób kwalifikujących się do podwyższonego lub najwyższego poziomu dofinansowania. W tym wariancie część środków (do 35%) wypłacana jest z góry, jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji. Aby z niej skorzystać, konieczne jest:
podpisanie umowy z wykonawcą,
wystawienie faktury zaliczkowej,
oraz złożenie odpowiedniej dyspozycji wypłaty za pośrednictwem operatora programu.
Ważne!
Prefinansowanie jest możliwe wyłącznie przy wsparciu operatora, który czuwa nad poprawnością całego procesu.
Reforma wprowadza szereg zmian, które warto poznać przed złożeniem wniosku:
Potwierdzony standard energetyczny budynku
Od teraz wymagane jest:
przed inwestycją: wykonanie audytu energetycznego, który pokaże, jaki jest stan energetyczny budynku i co należy poprawić,
po zakończeniu inwestycji: sporządzenie świadectwa charakterystyki energetycznej, które potwierdzi osiągnięte oszczędności. Ważne! Oba dokumenty muszą być podpisane przez osoby z rejestru Ministerstwa Rozwoju i Technologii i mogą być dofinansowane z programu – łącznie do 1600 zł. Rejestr znajduje się pod TUTAJ!
Audyt to jak przegląd techniczny domu – pokazuje, gdzie ucieka ciepło i jak temu zaradzić. Świadectwo po modernizacji to „dowód rzeczowy” poprawy. Dzięki nim nie tylko spełniasz wymogi programu, ale też lepiej planujesz inwestycję.
Nowe progi dochodowe – większy dostęp do wyższych dotacji
W nowym programie „Czyste Powietrze” dostępne są trzy poziomy dofinansowania, uzależnione od dochodów gospodarstwa domowego oraz zapotrzebowania budynku na energię.
Poziom podstawowy
Dla osób o rocznym dochodzie nieprzekraczającym 135 000 zł.
Wysokość wsparcia: do 40% kosztów kwalifikowanych.
Poziom podwyższony
Dla gospodarstw domowych, w których:
dochód miesięczny na osobę nie przekracza 2 250 zł (gospodarstwa wieloosobowe)
3 150 zł (gospodarstwa jednoosobowe).
Wysokość wsparcia: do 70% kosztów kwalifikowanych.
Ważne!
Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, Twój roczny przychód (lub przychód współmałżonka) nie może przekroczyć 40-krotności minimalnego wynagrodzenia.
Poziom najwyższy
Dla osób w trudnej sytuacji finansowej, które:
osiągają dochód miesięczny do 1 300 zł na osobę w gospodarstwach wieloosobowych lub 1 800 zł w jednoosobowych,
lub otrzymują określony w programie zasiłek: stały, okresowy, rodzinny lub specjalny opiekuńczy.
Wysokość wsparcia: nawet do 100% kosztów kwalifikowanych.
Ważne!
W przypadku działalności gospodarczej: roczny przychód nie może przekroczyć 12-krotności minimalnego wynagrodzenia.
Dodatkowo, aby skorzystać z najwyższego poziomu dofinansowania, budynek musi cechować się dużym zapotrzebowaniem na ciepło – powyżej 140 kWh/m² rocznie.
Możliwy do realizacji w ramach Programu zakres przedsięwzięcia uzależniony jest od standardu energetycznego budynku (wskaźnika zapotrzebowania na energię użytkową do ogrzewania) przed rozpoczęciem prac. Wprowadzony został również minimalny wymóg, który musi posiadać budynek po zakończeniu prac:
Źródło: Prezentacja nowego programu Czyste Powietrze, www.czystepowietrze.gov.pl
Operator – lokalne wsparcie na każdym etapie
Nowością w programie jest system operatorów – czyli gmin i WFOŚiGW, które bezpłatnie pomagają beneficjentom od złożenia wniosku po rozliczenie inwestycji. Operator to warunek konieczny przy:
najwyższym poziomie dofinansowania,
prefinansowaniu (czyli zaliczce),
wsparciu osób o najniższych dochodach.
Gminy, które chcą pełnić tę rolę, mogą już zgłaszać się do programu. Na koniec marca br. już 950 gmin zgłosiło chęć wykonywania zadań operatorów.
Dla wielu osób procedury mogą być zbyt zawiłe i czasochłonne. Operator weźmie na siebie kontakt z urzędami, kompletowanie dokumentów, a nawet pomoże znaleźć wykonawcę. To realna pomoc.
Wprowadzono jasne limity dotacji na metr kwadratowy m.in. ocieplenia stropu, podłóg czy ścian. Dotacji nie uzyskasz na nadmierne koszty lub zbędne elementy. Prace towarzyszące są dofinansowane tylko wtedy, gdy są niezbędne.
Źródło: Prezentacja nowego programu Czyste Powietrze, www.czystepowietrze.gov.pl
Ważne!
VAT nie jest kosztem kwalifikowanym – jego koszt pokrywa beneficjent.
Lista ZUM (Zielone Urządzenia i Materiały) to obowiązkowe źródło, jeśli chcemy skorzystać z dofinansowania na:
pompy ciepła,
kotły zgazowujące drewno,
kotły na pellet.
Na liście znajdują się urządzenia z udokumentowaną jakością, potwierdzoną badaniami z niezależnych europejskich laboratoriów.
W nowej odsłonie programu „Czyste Powietrze” możliwe jest pozostawienie kominka, pod warunkiem że służy on wyłącznie celom rekreacyjnym – czyli nie jest wykorzystywany do ogrzewania domu ani nie posiada instalacji rozprowadzającej ciepło.
Jeśli taki kominek zostanie trwale wyłączony z użytkowania, fakt ten musi zostać potwierdzony protokołem kominiarskim.
Dodatkowo, każdy działający kominek musi spełniać zarówno wymagania ekoprojektu, jak i obowiązujące w danym regionie uchwały antysmogowe.
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dysponuje budżetem Krajowego Planu Odbudowy (KPO) – 13,9 mld zł oraz środkami z Funduszy Europejskich na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS) – 7,9 mld zł. Nowy nabór wniosków od 31 marca 2025 r. finansowany jest ze środków Funduszu Modernizacyjnego. Program otrzymał zastrzyk finansowy – aż 10 miliardów złotych w formie bezzwrotnych dotacji.
Co zrobić, by skorzystać z dotacji?
Zapoznać się z programem Czyste Powietrze:
na stronie: czystepowietrze.gov.pl
przez infolinię: 22 340 40 80, pon.-pt., 8:00-16:00 (ogólne informacje na temat programu),
w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku
w punkcie konsultacyjno-informacyjnym w gminie,
u operatora.
