Jakie prawa ma komornik podczas egzekucji zadłużenia?

Egzekucja komornicza to jedno z ostatecznych rozwiązań w zakresie egzekucji długu. Oznacza ona nie tylko  zwiększone koszty związane z przeprowadzoną egzekucją komorniczą, ale może być też obciążeniem psychicznym dla osoby zadłużonej.

Podstawa wszczęcia egzekucji komorniczej

Aby móc zgłosić egzekucję długu do komornika, należy dysponować odpowiednimi dokumentami. Podstawą do wszczęcia egzekucji jest tzw. tytuł wykonawczy, którym najczęściej jest postanowienie sądu w sprawie długu. Istotna jest również tzw. klauzula wykonalności, bez której komornik nie ma podstaw do wszczęcia egzekucji.

Pierwszym krokiem do rozpoczęcia egzekucji komorniczej jest złożenie przez wierzyciela wniosku o jej wszczęcie. Co robi komornik, kiedy otrzyma taki wniosek? W pierwszej kolejności ma obowiązek poinformowania dłużnika o wszczętym postępowaniu, a ten ma formę wezwania do zapłaty wraz z informacją o przysługującym mu prawie złożenia sprzeciwu, a nawet wniosku o umorzenie komorniczej egzekucji jeśli istnieją ku temu podstawy.  

Co ma prawo zająć komornik?

Komornik ma szerokie prawa w zakresie przedmiotów, które może zająć w ramach prowadzonej egzekucji. Chociaż egzekucja komornicza większości w pierwszej kolejności kojarzy się z zajęciem otrzymywanego przez osobę zadłużoną wynagrodzenia czy jego konta bankowego, to dług może być egzekwowany również z innych źródeł. Co ważne, majątek, z którego w pierwszej kolejności ma być egzekwowana należność, jest wskazywany przez wierzyciela. Oprócz wcześniej wspomnianych środków pieniężnych komornik ma prawo również do zajęcia innych składników majątku dłużnika – zarówno ruchomości (np. samochód, sprzęt rtv czy agd), jak i nieruchomości.

Zajęte ruchomości i nieruchomości – co dalej?

Zajęcie przez komornika ruchomych i nieruchomych składników majątku osoby zadłużonej ma poważne konsekwencje. Po pierwsze dłużnik traci do nich prawo. Po drugie, ciężko przewidzieć, kto będzie ich nowym właścicielem. A to dlatego, że komornik zajmujący składniki majątku, będzie dążył do ich spieniężenia. Aby do niego doszło, konieczne jest przeprowadzenie licytacji zajętego majątku. Tym samym zajęte ruchomości i nieruchomości pozyskują nowego właściciela, a pieniądze uzyskane z licytacji składników majątku są przeznaczone na pokrycie wierzytelności.

Inne prawa komornika

Dłużnicy, wobec których została wszczęta egzekucja komornicza, powinni mieć też świadomość innych praw komornika sądowego. Ten ma prawo do wejścia na teren nieruchomości należącej do dłużnika w celu przeprowadzenia czynności egzekucyjnych. Ma także prawo do kontaktu z szeregiem instytucji (m.in. banki, ZUS, urząd skarbowy) w celu pozyskania informacji o źródłach uzyskiwanego przez dłużnika dochodu oraz ich wysokości.

Co ciekawe, komornik ma również prawo do… umorzenia prowadzonego postepowania, jeśli jego zdaniem dalsze działania nie będą możliwe do zrealizowania lub będą bezcelowe. Warto jednak pamiętać, że przed podjęciem takiej decyzji komornik wyczerpie cały katalog swoich praw w zakresie skutecznej egzekucji należności. Umorzenia postepowania komorniczego nie można jednak utożsamiać z umorzeniem długu. Ten nadal pozostaje niespłacony, a wstrzymaniu ulega jedynie postępowanie komornicze.

Zajęcie konta bankowego – ile może komornik?

Istotną informacją w zakresie praw komornika jest kwota, którą ten może zająć dłużnikowi na koncie bankowym. Zgodnie z prawem komornik musi pozostawić zadłużonemu kwotę równą 75 proc. płacy minimalnej. Od 1 lipca 2024 r. kwota wolna od komornika wynosi 3225 zł brutto, a w I połowie 2024 r. równa była 3181,50 zł brutto. Co ważne, chociaż ww. limit ma zastosowanie w przypadku umowy o pracę, to może również obowiązywać w przypadku dochodów osiąganych z tytułu umowy zlecenia. W tym przypadku dużo zależy od regularności otrzymywania dochodów z tego tytułu.

Egzekucja komornicza w przypadku dłużników alimentacyjnych

Kwoty wolne od zajęcia komorniczego różnią się w przypadku egzekucji z tytułu długów alimentacyjnych. W takich sytuacjach komornik może zająć… nawet 60 proc. netto wynagrodzenia osoby zadłużonej bez względu na wysokość zobowiązań alimentacyjnych. Skąd taki surowy przepis? Chociażby ze względu na rosnącą liczbę dłużników alimentacyjnych i szczególny charakter zobowiązania, w ramach którego są zabezpieczane środki dla osób uprawnionych do ich otrzymania (alimenty są z reguły zobowiązaniem wieloletnim, a zabezpieczone przez komornika kwoty będą mogły pokryć kolejne należne świadczenia).

Masz komornika? Współpracuj

Chociaż egzekucja komornicza jest traktowana jako jedną z ostatecznych form egzekucji należności, nie oznacza wcale, że nie masz prawa próbować rozwiązać swojej sytuacji. Warto – mimo wszczętej egzekucji – próbować dojść do porozumienia z komornikiem w zakresie spłaty zadłużenia. I chociaż do takich rozmów powinno dojść o wiele wcześniej niż moment zgłoszenia długu do komornika, to nigdy nie jest za późno na rozwiązanie problemów związanych z długami.