Mroczna przeszłość kamienic w Wejherowie. Tu mieścił się Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego

Niepozorne dziś kamienice przy ul. Kopernika w Wejherowie przez lata budziły strach wśród mieszkańców. Jak wynika z ustaleń Instytutu Pamięci Narodowej, właśnie tam, pod numerami 13 i 15, w latach 1945–1956 działał Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego – lokalna jednostka komunistycznego aparatu represji.

Zgodnie z informacjami opublikowanymi przez IPN w projekcie slady.ipn.gov.pl, w województwie pomorskim znajdowało się 15 miejscowości, w których funkcjonowały tego typu urzędy. Wśród nich znalazło się także Wejherowo.

Jak przypomina Regina Osowicka w książce „Bedeker Wejherowski”, kamienica przy ul. Kopernika 15 – wówczas nosząca nazwę Michała Roli-Żymierskiego – „budziła lęk i grozę wśród tych mieszkańców, którzy wiedzieli, co się dzieje w jej murach”.

Jedną z pierwszych ofiar brutalnych przesłuchań prowadzonych przez funkcjonariuszy UB był Augustyn Westphal, działacz niepodległościowy, sekretarz starostwa morskiego i ostatni komendant naczelny organizacji TOW „Gryf Pomorski”. Jak podaje Osowicka, śledztwo trwało dwa miesiące, a Westphal zmarł 21 września 1946 roku w wyniku tortur.

Dziś o mrocznej historii tego miejsca przypomina tablica pamiątkowa, ustawiona z inicjatywy Wejherowskiego Stowarzyszenia Historycznego i Klubu Miłośników Wejherowa. Z jej treści wynika, że w budynku pod numerem 13 mieścił się m.in. areszt z karcerem, stołówka oraz mieszkania funkcjonariuszy.

źródło: Nadmorski24.pl (archiwum)

Piwnice wyposażone były w cele z drewnianymi drzwiami wzmocnionymi żelaznymi sztabami. Naprzeciwko zejścia znajdowało się niewielkie, pozbawione okien pomieszczenie o łukowatym suficie – karcer, w którym przetrzymywano więźniów w skrajnie trudnych warunkach.

W sąsiedniej kamienicy przy ul. Kopernika 15 znajdowały się biura funkcjonariuszy i cele dla zatrzymanych. Na parterze mieścił się gabinet szefa urzędu oraz sekretariat, a na piętrze – pokoje śledczych.

Jak informuje Urząd Miasta Wejherowa, jednostka ta wsławiła się szczególną aktywnością przed sfałszowanymi wyborami do Sejmu Ustawodawczego w styczniu 1947 roku. Wówczas w całym województwie gdańskim aresztowano prewencyjnie około 700 osób, w tym wielu mieszkańców powiatu wejherowskiego.

Dziś budynki przy ul. Kopernika nie przypominają o swojej ponurej przeszłości. Pod numerem 15 znajduje się kamienica mieszkalna, natomiast w dawnym budynku przy Kopernika 13 działa siedziba Wejherowskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Urząd Bezpieczeństwa przy ul. Kopernika 15 działał w Wejherowie do 1956 roku.

Mapka z kamienicami w Wejherowie, w których funkcjonował Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego:

Byliście świadkami zdarzenia w naszym regionie? Chcecie aby nasza redakcja zajęła się jakimś tematem? Czekamy na Wasze sygnały i informacje. Można kontaktować się z naszą redakcją za pośrednictwem strony facebookowej i mailowo: redakcja@nadmorski24.pl. Dyżurujemy także pod numerem telefonu 729 715 670.