19.10.2025 07:00 0 MS
Zdjęcie ilustracyjne
Gwara kociewska — choć może brzmieć jak ciekawostka językowa — w regionie Kociewia coraz śmielej wkracza do przestrzeni publicznej, edukacyjnej i kulturowej. Warsztaty w Tczewie stanowią jeden z elementów szerszej inicjatywy. Organizatorzy kierują tę ofertę do nauczycieli, edukatorów i animatorów kultury.
Gwara kociewska to zespół odmian języka polskiego używanych w regionie Kociewia — obejmującym m.in. dolinę Wierzycy, okolice Starogardu Gdańskiego oraz gminy pomiędzy Tczewem a Skarszewami. Lingwiści zaliczają ją do dialektu wielkopolskiego, choć z silnymi wpływami mazowieckimi i kaszubskimi.
Na przykład na północnym Kociewiu wymawia się często „chłopakowiu” zamiast standardowego „chłopcu”, lub „psión” zamiast „pies”, co wskazuje na bogactwo i odrębność tej gwary. Słownictwo również zachowuje wiele unikatowych form takich jak „bajzel” (bałagan) czy „psión” (pies).
Wydarzenie w Tczewie ma na celu wyposażyć nauczycieli i animatorów w pakiet edukacyjny dotyczący używania gwary kociewskiej w szkołach i zajęciach pozalekcyjnych. Program zakłada opracowanie materiałów dydaktycznych oraz wspieranie kompetencji w pisaniu i mówieniu po kociewsku. To ważna inicjatywa, bo choć gwara jest wciąż obecna — głównie na wsiach i w mowie codziennej — jej użycie w edukacji formalnej czy w oficjalnej komunikacji nadal jest ograniczone.
Włączenie języka regionalnego do lekcji to również zagadnienie tożsamości: uczestnicy mają okazję zastanowić się nad miejscem gwary w budowaniu poczucia przynależności do regionu.
Zgodnie z zapowiedzią projektu, celem jest, by gwara kociewska stała się żywą częścią zajęć szkolnych — nie tylko jako ciekawostka kulturowa, ale jako element programów edukacyjnych, języka używanego w domach i w przestrzeni lokalnej. Uczestnicy warsztatów będą uczyć się metod pracy z uczniami, tak aby język regionalny nie był postrzegany jako relikt, ale jako aktywny składnik edukacji. Warsztaty zaplanowano na 29 października 2025 r. (godz. …). Formularz rejestracyjny dostępny online — to szansa m.in. dla nauczycieli, animatorów kultury i członków zespołów ludowych.
Włączenie gwary kociewskiej do oficjalnych działań publicznych – edukacyjnych, kulturalnych, komunikacyjnych – niesie z sobą wiele korzyści. Z jednej strony to krok w stronę zachowania dziedzictwa regionu i przeciwdziałania utracie języka mówionego w formie tradycyjnej.
Z drugiej strony – stoją przed tym wyzwania: jak sprawić, by młode pokolenia używały gwary nie tylko w domu, ale także w szkole? Jak opracować materiały, które będą atrakcyjne i skuteczne w edukacji? To właśnie kwestie poruszane podczas warsztatów i rozmów regionalnych. Włączenie gwary w życie publiczne to wyraz żywej kultury Kociewia, a jednocześnie odpowiedź na pytanie: co zrobić, by język przetrwał w zmieniającym się świecie?
Byliście świadkami zdarzenia w naszym regionie? Czekamy na Wasze sygnały i informacje. Można kontaktować się z nami za pośrednictwem strony facebookowej i mailowo: redakcja@kociewie24.pl. Dyżurujemy także pod numerem telefonu 729 715 670.
