Czym jest odporność organizmu i jak działa?

Odporność to naturalna tarcza organizmu, która chroni go przed bakteriami, wirusami i innymi zagrożeniami. Może skutecznie sprawiać, że nie zachorujesz na infekcję albo przechorujesz ją o wiele lżej niż inni ludzie wokół. O ile oczywiście funkcjonuje sprawnie, a o to trzeba zadbać samemu.

Czym jest odporność organizmu?

Odporność to zdolność organizmu do obrony przed czynnikami potencjalnie dla niego szkodliwymi. Mogą to być zarówno drobnoustroje z zewnątrz, jak i nieprawidłowo zbudowane komórki w Twoim ciele. Na układ immunologiczny składają się narządy, specjalistyczne komórki i substancje chemiczne, wydzielane przez organizm. Działa on jak sieć czujników i strażników, którzy na bieżąco patrolują ciało.

Pierwszym zabezpieczeniem organizmu w ramach systemu immunologicznego są mechanizmy nieswoiste, czyli odporność wrodzona. Skóra i błony śluzowe to faktyczna fizyczna bariera dla drobnoustrojów. W ślinie, łzach czy śluzie znajdują się enzymy unieszkodliwiające bakterie praktycznie od razu. Jeśli patogen przedostanie się dalej, do akcji wkraczają komórki odporności wrodzonej, takie jak makrofagi czy neutrofile, które szybko „pożerają” obce drobnoustroje. Ten system działa błyskawicznie, ale bez precyzji – reaguje podobnie na różne zagrożenia.

Odporność nabyta – pamięć organizmu

Drugą linię obrony stanowi odporność nabyta, zwana swoistą. W jej skład wchodzą limfocyty T i B, które uczą się rozpoznawać konkretne zagrożenia. Dzięki temu organizm potrafi reagować bardziej precyzyjnie. Co ważne, odporność nabyta ma swoją pamięć, co oznacza, że raz rozpoznany patogen zostaje „zarchiwizowany”. To dlatego po przechorowaniu części infekcji w przyszłości przechodzisz je łagodniej albo wcale, jak jest na przykład z ospą wietrzną.

Na tej samej zasadzie działają szczepienia, na które musi być wystawiona po wizycie lekarskiej e recepta. W wyniku ich działania wykształca się pamięć immunologiczna, a więc organizm uczy się zwalczać konkretne drobnoustroje.

Jak działa układ odpornościowy na co dzień i czy się myli?

Odporność nie włącza się tylko w wyjątkowych sytuacjach. Ona pracuje właściwie bez przerwy. Każdego dnia neutralizuje setki potencjalnych zagrożeń, które trafiają do Twojego organizmu przez drogi oddechowe, pożywienie czy kontakt ze środowiskiem. W momentach osłabienia, np. przy przewlekłym stresie, niedoborze snu czy nieprawidłowej diecie mechanizmy obronne działają mniej skutecznie i łatwiej wtedy o infekcję.

Choć odporność jest niezbędna, by utrzymać zdrowie, czasami zawodzi. Może zareagować zbyt słabo, co skutkuje większą podatnością na zakażenia. Może też reagować za mocno, co widać na przykład w przypadku alergii i chorób autoimmunologicznych. W takich przypadkach układ odpornościowy traktuje nieszkodliwe substancje lub własne komórki jak wroga. Taki stan zawsze wymaga pomocy lekarskiej.

Odporność organizmu może chronić Cię przed wieloma groźnymi infekcjami, o ile odpowiednio o nią dbasz. Regularne szczepienia, zdrowa dieta, dobrej jakości sen czy aktywność fizyczna – to podstawy ochrony przed chorobami.