Przemysłowe instalacje elektryczne w zakładach produkcyjnych – ciągłość pracy i bezpieczeństwo

Sprawna i wydajna sieć elektryczna jest podstawą bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz ciągłości działania każdej firmy. W zakładzie produkcyjnym jej rola jest jednak szczególna. Nawet mała awaria może spowodować gigantyczne straty, a ze względu na swoją skalę i złożoność instalacja elektryczna jest newralgicznym punktem zaplecza technicznego. Dlatego jej projekt i wykonanie wymagają profesjonalnego i kompleksowego podejścia.

Niezawodna instalacja elektryczna – strategiczny zasób zakładu

Większość maszyn, systemów sterowania i urządzeń pomocniczych w zakładach produkcyjnych działa wyłącznie dzięki energii elektrycznej. Nieprzewidziana awaria lub przerwa w zasilaniu oznaczają wyłączenie linii produkcyjnej i systemów magazynowych, wentylacji i chłodzenia, czasem infrastruktury IT. Nawet krótki przestój może spowodować wielotysięczne straty finansowe i nadszarpnięcie wizerunku firmy.

Do tego mogą dojść uszkodzenia maszyn i strata surowców czy zagrożenie dla ludzi i mienia. A nie mniej szkodliwe, choć czasem niedostrzegalne, są codzienne problemy z instalacją – spadki napięcia, zakłócenia, przeciążenia, nadmierny pobór mocy biernej itp.

Ze względu na rolę, skalę, złożoność i trudne warunki pracy przemysłowe instalacje elektryczne są newralgicznymi elementami infrastruktury technicznej zakładu i źródłami wielu kłopotów. Dlatego wymagają profesjonalnej ręki i doświadczenia – od projektu, przez wykonanie, po utrzymanie.

Projekt instalacji elektrycznej w zakładzie produkcyjnym

Zakład produkcyjny powstający w nowym, modernizowanym lub dostosowywanym budynku potrzebuje po pierwsze indywidualnego projektu instalacji elektrycznej. Powinien go wykonać specjalista od instalacji przemysłowych z odpowiednimi uprawnieniami projektowymi – samodzielny inżynier lub biuro projektowe. W wyborze wykonawcy pomagają portfolio (realizacje) i referencje.

Na etapie projektu instalacji elektrycznej należy w szczególności:

• przeanalizować zapotrzebowanie i bilans mocy;
• zaplanować strukturę zasilania, w tym:
• zapewnić elementy zapasowe na wypadek awarii;
• optymalnie zaplanować rozmieszczenie rozdzielnic i tras kablowych;
• zapewnić efektywność energetyczną sieci;
• uwzględnić warunki środowiskowe i specyfikę procesów produkcyjnych;
• zadbać o bezpieczeństwo instalacji, mienia i ludzi;
• zapewnić zgodność instalacji z przepisami i normami;

• pomyśleć o wygodzie i sprawnym przebiegu późniejszego serwisu, przyszłej rozbudowie sieci oraz integracji z systemami automatyki i zarządzania.

Wykonanie przemysłowej instalacji elektrycznej

Drugim równie ważnym i trudnym oraz wymagającym kwalifikacji i doświadczenia etapem inwestycji jest wykonanie instalacji. Każdy zakład powinien się zdecydować na firmę, która specjalizuje się w instalacjach przemysłowych i może przedstawić swoje realizacje.

Specjaliści wykonujący instalacje elektryczne powinni mieć minimum uprawnienia SEP oraz wykształcenie kierunkowe. Dodatkowo dobrze, aby osoby nimi kierujące posiadały uprawnienia budowlane w zakresie nadzoru robót elektrycznych i byli członkami Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa. Tego typu kompetencje zapewnią, że kadra wykonująca instalację będzie pracować zgodnie z najwyższymi standardami jakości i bezpieczeństwa.

Zdecydowanie korzystne dla inwestora są całościowe usługi: jeden wykonawca zapewnia wszystkie potrzebne materiały, montuje instalację i przygotuje ją do odbioru.

Podczas wyboru wykonawcy warto więc sprawdzić, czy firma:

• dostarczy całą instalację, wszystkie niezbędne materiały;
• przeprowadzi badania odbiorcze i sporządzi dokumentację powykonawczą.

Dodatkowym atutem wykonawcy jest oferta w zakresie m.in. montażu paneli PV i magazynu energii, oświetlenia LED i instalacji teletechnicznych.

Warto również pomyśleć o odbiorze inwestorskim instalacji i – zanim zrobią to służby – zweryfikować jej zgodność z projektem i stanem faktycznym, sprawdzić wspomnianą dokumentację pomiarów odbiorczych oraz ocenić jakość wykonania.

Nadzór elektryczny (inwestorski) w zakładzie przemysłowym

Rozwiązaniem najkorzystniejszym dla inwestora jest współpraca z wykonawcą, który zapewnia pełny nadzór elektryczny nad inwestycją – np. z naszą firmą Dolata Electric. W zakres takich usług wchodzą kierowanie pracami elektrycznymi i sprawowanie nad nimi nadzoru, doradztwo techniczne i ekspertyzy, odbiory instalacji oraz okresowe pomiary, audyty i badania.

Kierownictwo i nadzór nad robotami elektrycznymi

Kierowanie i nadzorowanie robót elektrycznych to dwa uzupełniające się zadania, które mają zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa, jakości i zgodności realizowanej inwestycji.

Uprawniony kierownik robót odpowiada za organizację i prowadzenie prac zgodnie z projektem, normami i przepisami prawa budowlanego. Koordynuje działania ekip wykonawczych, prowadzi dokumentację budowy, współpracuje z inwestorem i innymi uczestnikami procesu inwestycyjnego. Równolegle inspektor nadzoru inwestorskiego dba o interesy inwestora – kontroluje jakość prac, zgodność materiałów z dokumentacją techniczną, uczestniczy w odbiorach i sporządza raporty z nadzoru.

Decydując się na takie usługi, inwestor zyskuje pewność, że instalacja zostanie wykonana rzetelnie, zgodnie z wymaganiami i na czas.

Doradztwo techniczne i ekspertyzy

W ramach nadzoru elektrycznego inwestor otrzymuje również wsparcie techniczne na każdym etapie realizacji – od analizy dokumentacji projektowej, przez dobór rozwiązań zgodnych z przepisami, po ocenę istniejących instalacji. Specjaliści wskazują błędy, proponują usprawnienia, opracowują ekspertyzy i pomagają podjąć najważniejsze decyzje.

Odbiory instalacji elektrycznych

Odbiór instalacji to końcowy etap inwestycji, który potwierdza jej zgodność z projektem, normami i przepisami. Obejmuje kontrolę wykonania, oznakowania, zabezpieczeń i dokumentacji powykonawczej. Specjalista sporządza protokoły odbiorcze i potwierdza gotowość instalacji do bezpiecznego użytkowania, także pod kątem wymagań zakładów energetycznych, ubezpieczycieli i straży pożarnej. Taki odbiór inwestorski warto wykonać przed odbiorem instalacji przez służby.

Pomiary, badania i audyty

Każdą instalację elektryczną – nową i starą – należy okresowo sprawdzać i poddawać pomiarom. W zakładzie produkcyjnym warto jeszcze co jakiś czas przeprowadzić audyt sieci, zwłaszcza przed podjęciem decyzji o modernizacji instalacji lub zmianie procesów. Audyt tego typu jest całościową analizą i oceną działania sieci elektrycznej w zakładzie, a jego wyniki dają odpowiedzi na kluczowe pytania:

• Kiedy występują przekroczenia mocy?
• Kiedy pojawia się moc bierna i jak duża jest ta wartość?
• Ile wynoszą obciążenia instalacji w czasie pracy zakładu?
• Czy w sieci występują szkodliwe zakłócenia?
• Gdzie można uzyskać oszczędności energii?

Analiza tych kilku ważnych kwestii pomaga podjąć decyzję o następnej modernizacji sieci lub o wdrożeniu zmian w realizowanych procesach. W ten sposób zakład optymalizuje swoją wydajność, ogranicza ryzyko awarii i przestojów w pracy, podnosi bezpieczeństwo i obniża koszty stałe.

Artykuł powstał we współpracy z https://dolata-electric.pl/.