fot. Dorota Nelke
Gdynia pamięta o generale Hedzie – oficerze Armii Krajowej, jednym z najwybitniejszych polskich dowódców partyzanckich i podziemia niepodległościowego. Wczoraj (11 października) w Chyloni, gdzie w 1948 r. został aresztowany przez UB, odsłonięto tablicę upamiętniającą jego osobę. W uroczystości wzięła udział córka „Szarego” (pseudonim generała) – Teresa Heda-Snopkiewicz, a także partyzanci z oddziałów generała, którzy byli bardzo wzruszeni, że miasto pamięta o ich dowódcy. Pamiątkowa tablica znajduje się na ścianie frontowej chylońskiego dworca PKP.
Antoni Heda (ur. 11 października 1916 r. w Małomierzycach koło Iłży) działał głównie na terenie okręgu kieleckiego i radomskiego. Był generałem brygady Wojska Polskiego. Po zakończeniu wojny pozostał w konspiracji, działając w ramach Ruchu Oporu Armii Krajowej, a następnie Delegatury Sił Zbrojnych.
Na czele swojego oddziału, liczącego blisko 250 osób, wsławił się rozbiciem w nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 r. komunistycznego więzienia w Kielcach, w którym UB i sowieccy funkcjonariusze „Siersza” osadzili 374 więźniów. Po akcji w Kielcach zaprzestał działalności konspiracyjnej i pod zmienionym nazwiskiem, jako Antoni Wiśniewski, wyjechał na Wybrzeże.
Był poszukiwany przez UB i w 1948 r. został aresztowany w Gdyni. Otrzymał cztery wyroki śmierci. Dzięki interwencji byłych oficerów AL, którzy współdziałali z gen. Hedą w 1944 r., karę śmierci zamieniono na dożywocie. Antoni Heda siedział w więzieniach na Rakowieckiej, w Rawiczu i we Wronkach.
Wyszedł na wolność w 1956 r., objęty amnestią. W dalszym ciągu prowadził działalność niepodległościową, m.in. działając w NSZZ „Solidarność”. Przez wiele lat był doradcą kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Zmarł 14 lutego 2008 r. w Warszawie.
